سرمایه انسانی و رشد اقتصادی: رویکرد علیت تودا-یاماموتو

این مطالعه به بررسی رابطه علی بین سرمایه انسانی و رشد اقتصادی در افغانستان می‌پردازد و بر داده‌های سری زمانی سالانه از 1980 تا 2019 تمرکز دارد. با استفاده از روش علیت تودا-یاماموتو، این تحقیق به بررسی روابط دینامیک بین سرمایه انسانی که از طریق شاخص‌های آموزش و سلامت اندازه‌گیری می‌شود و رشد اقتصادی که با تولید ناخالص داخلی سرانه نمایان می‌شود، می‌پردازد. این رویکرد به دلیل قدرت بالای آن انتخاب شده است؛ چرا که محدودیت‌های آزمون علیت گرنجر سنتی مانند احتمال بروز تعصب در فرضیات هم‌انضمامی و ایستایی را برطرف می‌کند. نتایج نشان می‌دهند که یک علیت دوطرفه بین تولید ناخالص داخلی سرانه و شاخص سلامت وجود دارد، به این معنا که بهبودهای در سلامت موجب تحریک رشد اقتصادی می‌شود و بالعکس. علاوه بر این، رابطه علیت یک‌طرفه‌ای از شاخص آموزش به شاخص سلامت مشاهده می‌شود که بر نقش مهم آموزش در بهبود نتایج سلامت تأکید دارد. این یافته‌ها نشان می‌دهند که سرمایه‌گذاری در بخش سلامت نه‌تنها موجب رشد اقتصادی می‌شود، بل‎که از آن نیز بهره‌مند می‌گردد. در عین حال، بهبود وضعیت آموزشی به بهبود سلامت کمک می‌کند و بر اهمیت سیاست‌هایی که استانداردهای آموزشی را بالا می‌برند تا بر بخش سلامت تأثیر مثبت بگذارند، تأکید دارد. این مطالعه بر لزوم سرمایه‌گذاری پایدار در هر دو بخش آموزش و سلامت به‌عنوان اجزای حیاتی برای دستیابی به رشد اقتصادی بلندمدت در افغانستان تأکید می‌کند.

Human Capital and Economic Growth: A Toda-Yamamoto Causality Approach

This study investigates the causal relationship between human capital and economic growth in Afghanistan, focusing on annual time series data from 1980 to 2019. Employing the Toda-Yamamoto causality method, the research explores the dynamic interconnections between human capital measured through education and health indices, and economic growth, represented by GDP per capita. This approach was chosen for its robustness, addressing limitations of the traditional Granger causality test, such as potential biases in cointegration and stationarity assumptions. The results reveal a bidirectional causality between GDP per capita and the health index, indicating that where improvements in health stimulate economic growth and vice versa. Additionally, a unidirectional causal relationship is found, running from the education index to the health index, emphasizing the significant role of education in enhancing health outcomes. These findings suggest that investments in the health sector not only promote economic growth but also benefit from it. Meanwhile, improvements in education contribute to better health, underlining the importance of policies that raise educational standards to positively impact the health sector. The study highlights the need for sustained investment in both education and health sectors as critical components for achieving long-term economic growth in Afghanistan.